Ông Nguyễn Văn Chúc (60 tuổi, ngụ tại phường 13, quận Bình Thạnh, TP.HCM) vốn là người làm nghề chài lưới. Gần 50 năm lênh đênh trên biển kiếm sống, ông Chúc cũng đã có tới 42 năm dành cho việc vớt xác người chết đuối. Ông trải lòng, nhiều người lầm tưởng ông làm nghề vớt xác để kiếm sống nhưng không phải, nghề chính của ông thực ra là nghề chài lưới.
Ngôi nhà của ông Chúc - Ảnh: Duy Nam
“Bén duyên” với nghề trong một lần đánh cá
Ông Chúc “bén duyên” với công việc này rất tình cờ. Ông kể lại, trong một lần đang đi giăng lưới đánh cá, ông Chúc bất ngờ nhìn thấy một cái xác nổi trên bờ sông. Theo phản xạ, ông vội chạy ghe đến gần rồi loay hoay cột xác kéo về gần nơi mình ở. Sau đó, ông tìm đến cơ quan chức năng để thông báo sự việc.
Sau nhiều lần như vậy, ông trở thành người làm nghề vớt xác lúc nào không hay. Người ta truyền tai nhau chuyện ông ba Chúc cột xác người chết trên sông, kéo gần vào bờ với sự cảm kích tận đáy lòng, không phải ai làm nghề chài lưới đánh cá cũng có thể hành động được như ông.
Dần dà từ đó, cứ nhắc đến ông ba Chúc là những người dân gần khu ông sống liên tưởng ngay đến người đàn ông nước da ngăm đen, dáng người nhỏ nhắn, cùng gia đình sống tại một chiếc ghe nhỏ, bập bềnh theo dòng nước thủy triều lên xuống, cần mẫn mưu sinh.
“Người ta cần tìm xác, ừ thì tôi chở đi”
Ông ba Chúc chia sẻ rằng, trước đây cha ông từng làm nghề đánh cá và vớt xác thuê. Có lẽ vì vậy mà trong mắt ông công việc này là nghĩa cử cao đẹp nên bây giờ, ông cũng “nối nghiệp cha” song không kiếm tiền từ việc đó.
Ông bảo rằng: “Tôi có lấy tiền hoặc sống được là nhờ vào nó đâu mà gọi là nghề. Nhiều khi người ta cần đi tìm xác, ừ thì đổ dầu vào bình thì tôi chở đi”.
Nhớ lại tuổi thơ lúc nhỏ, ông Chúc nghẹn ngào kể, từ năm 8 tuổi ông đã bỏ học theo cha lênh đênh sông nước đánh cá mưu sinh. Đi theo cha ông mới biết cha mình còn làm thêm nghề vớt xác thuê để kiếm sống. Thời gian đầu thấy cha làm công việc vớt xác, ông Chúc cảm thấy rất sợ hãi. Thế nhưng dần dà ông cũng quen dần và luôn muốn đi theo cha để làm công việc này.
Ông Chúc trải lòng, năm 1977 khi ông lập gia đình, bỗng ông không muốn trôi nổi trên sông nước kiếm sống qua ngày nữa mà muốn tìm công việc ổn định trên bờ. Thế nhưng dường như cảm giác bập bềnh trên mặt nước để “du ngoạn” cứ ám ảnh ông. Ông luôn nhớ những giây phút bình yên lênh đênh trên mặt nước, từng con sóng nhỏ lăn tăn cứ ám ảnh ông. Để rồi kìm lòng không đặng, ông lại trở về với công việc đánh cá quanh năm trôi nổi trên mặt nước.
Ông Chúc đứng trên chiếc ghe mà hàng ngày ông vẫn cùng nó ra sông - Ảnh: Duy Nam
Nhìn những khóm lục bình nhấp nhô, cuốn trôi theo dòng nước, ông Chúc lại nghĩ đến cuộc đời mình cũng trôi dạt, bấp bênh giống như chúng. “Không biết điều gì đã xui khiến vợ chồng tôi chọn chân cầu Bình Lợi này neo đậu, làm nơi sinh sống cho đến tận bây giờ”, ông Chúc chia sẻ. Ông cũng không hiểu tại sao, những người cảm thấy bi quan, chán nản với cuộc đời cứ phải tập trung đến nơi sông nước lạnh lẽo này để buông mình xuống tự vẫn.
Làm nghề vớt xác là “thuận theo ý trời”
Ông ba Chúc luôn cảm thấy việc mình dừng chân tại chốn này để mưu sinh và vớt xác những số phận chán chường trước cuộc sống như một sự sắp đặt của ông trời. Ông chia sẻ rằng bản thân mình không tin vào bói toán hay tâm linh, nhưng ông luôn cảm thấy việc mình chôn chân tại chốn này, quanh năm vớt xác người chết như một điều gì đó an bài sẵn. Dù ông không ít lần có ý định ngưng lại công việc này, nhưng sau đó ông lại quay trở về với nó như một điều tất yếu.
Ông giãi bày, ban đầu vợ và các con ông cảm thấy rất sợ hãi khi nhìn thấy cảnh ông vớt xác người lên bờ. Lâu dần, họ cũng quen và chung tay làm công việc này với ông.
Ông nói đùa, nhiều người nói ông là “khắc tinh của hà bá”, có thể hiểu là công việc của ông Chúc đã vô tình “cướp cơm” của hà bá. Song ông khẳng định, “Tôi không cướp cơm của hà bá, tôi không sợ mình bị rủi ro, gặp nạn. Bởi điều tôi làm là cứu người, là thuận theo đạo đức lối sống ở đời”.
Nhìn chiếc ghe được mạnh thường quân trao tặng đang neo đậu bên mé sông, ông Chúc thở dài nói: “1 người bị đuối nước chỉ có thể trụ được khoảng 3 phút là chìm dưới đáy sông hoặc bị cuốn trôi ngay. Nếu người biết bơi thì trụ được lâu hơn. Nhiều khi tôi đến nơi do trễ nên việc cứu người chỉ được gọi là may rủi. May có chiếc ghe này nên tôi cứu sống được nhiều người hơn trước”.
Nhiều lúc ông Chúc mải chạy đi vớt xác người mấy ngày liền, bỏ cả việc chài lưới mưu sinh. Không ít người đã khuyên can ông, đừng mải mê làm việc “hàng tổng” nữa, hãy dành thời gian tập trung cho công việc của mình để chăm sóc vợ con cho tốt. Thế nhưng ông vẫn giữ quan điểm của mình, ông cho rằng làm vậy là theo đạo đức, lương tâm của bản thân, và ông làm vậy cũng là để tích đức cho con cháu. “Mỗi khi tôi bận đi vớt xác, không chài lưới được thì những ngày sau đó, gia đình tôi lại chài lưới bắt được rất nhiều cá, gấp đôi, gấp ba so với mọi ngày”, ông hào hứng chia sẻ. Đó là một trong những điều kỳ lạ mà bản thân ông Chúc khó lý giải được. Nhưng ông chỉ nghĩ đơn giản rằng, hôm nay mình may mắn hơn ngày hôm qua.
Có người đã được ông cứu sống
Ông Chúc kể rằng bản thân ông có linh cảm rất tốt. Mỗi khi có việc phải đi xa làng chài mà trong lòng ông cảm thấy nôn nao là y như rằng trong ngày hôm đó có chuyện. Chính vì vậy mà ông rút kinh nghiệm, khi nào trong lòng nôn nao là ông chẳng đi đâu xa khỏi khu vực mình sống trừ khi có công việc thực sự cần thiết. Lý do mà ông hay lo lắng cho chuyện “bao đồng”như vậy đơn giản vì mỗi khi không có mặt để cứu người, ông cảm thấy trong lòng vô cùng day dứt.
Nhiều lúc giữa đêm, khi cả gia đình đang ngủ say, bỗng dưng nghe tiếng động của một vật gì đó rơi xuống sông vọng lại, ông Chúc linh cảm có người nhảy sông liền tức tốc xuống ghe, giật máy đi tìm nơi có sóng nước dao động mạnh.
Ông trải lòng, sống mãi ở đáy sông nhiều lúc ông cũng thèm khát được lên bờ, sống một cuộc đời tử tế hơn. Thế nhưng suốt 40 năm qua, gia đình ông Chúc lênh đênh trên con nước. Đơn giản vì, “nếu có người gặp nạn cần mình, tôi chạy tới sao kịp. Cuộc sống tôi giờ đây chỉ gắn bó, bám trụ với con sông và với việc cứu người này”, ông nói.
Ông Chúc cho hay, việc làm của ông thuận theo đạo đức con người - Ảnh: Duy Nam
Ông kể: “Có những lúc phát hiện sớm, tôi may mắn cứu sống được người nhảy cầu. Đôi khi đến trễ, không cứu được người nhưng tôi vẫn cố gắng lặn ngụp dưới dòng nước sâu thẳm, lạnh lẽo mong tìm cho được xác người kéo vào bờ”.
Khi được nghe những tâm sự trắc ẩn từ những người mà ông cứu sống, thường là những bế tắc không tìm ra được lối thoát khiến họ nghĩ quẩn. Nhưng sau khi nghe những lời động viên an ủi của ông Chúc, chính họ cảm thấy may mắn vì được ông cứu sống. Kể từ sau lần tự tử bất thành đó, nhiều người trở về với cuộc sống thực tại, tiếp tục bận rộn với cuộc mưu sinh. Nhiều người có cuộc sống mới tốt đẹp hơn quay trở lại thăm ân nhân của mình. Ông thấy vui lòng khi biết những người mình cứu mạng tin tưởng vào cuộc sống hơn. Điều này là động lực khiến ông Chúc không bao giờ muốn từ bỏ công việc hành thiện tích đức này.
Hiện giờ, điều mà ông Chúc trăn trở nhất là khi muốn cho đứa cháu ngoại nối nghiệp của mình như ông từng nối nghiệp của cha. Ông Chúc biết rằng mình nghĩ vậy để thỏa mãn điều mong mỏi nhất thời, còn mọi thứ phải tùy thuộc vào cái duyên của mỗi người.
NGÂN CA (Tin8)