Từ trái qua phải: Tổng thống Pháp Macron, Thủ tướng Đức Merkel và Tổng thống Mỹ Trump (Ảnh: AFP)
2 ngày trước khi xảy ra cuộc không kích với hơn 100 tên lửa do Mỹ cùng hai đồng minh Anh, Pháp tiến hành nhằm vào các mục tiêu tại Syria, Thủ tướng Angela Merkel tuyên bố Đức sẽ không tham gia vào bất kỳ hành động quân sự nào. Tuy nhiên, bà Merkel vẫn khẳng định Đức ủng hộ sự cần thiết của việc “gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng, sử dụng vũ khí hóa học là không thể chấp nhận được”.
Vài giờ sau cuộc không kích của liên quân, Thủ tướng Đức cũng chỉ đưa ra ủng hộ bằng lời nói và khẳng định “động thái đáp trả quân sự” của Mỹ, Anh và Pháp là “thành công và thích hợp”. Việc Đức tuyên bố không tham gia chiến dịch tấn công quân sự Syria được cho là một trở ngại cho kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong việc tập hợp liên minh đối phó với chính quyền Syria, sau khi cáo buộc Damascus gây ra vụ tấn công hóa học khiến hàng chục người thiệt mạng tại thị trấn Douma ở Đông Ghouta hồi đầu tháng.
Theo Bloomberg, Đức có lý do khi quyết định không tham gia trực tiếp vào cuộc không kích của liên quân dù nước này là một trong những thành viên chủ chốt của Khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) do Mỹ dẫn đầu. Không giống Mỹ, Anh và Pháp, Đức không phải là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc – nơi tập hợp những quốc gia có nghĩa vụ bảo đảm các luật lệ quốc tế phải được thực thi. Việc Thủ tướng Merkel từ chối đưa Đức đứng vào hàng ngũ các nước không kích Syria có thể xem là cách để Đức khéo léo từ bỏ tham vọng lãnh đạo toàn cầu trong bối cảnh nước này chưa thể gánh được vai trò này.
Máy bay B-1B Lancer của Mỹ tham gia không kích tại Syria (Ảnh: Reuters)
Cuộc không kích nhằm vào Syria hồi cuối tuần trước là kết quả trực tiếp của bình luận thiếu thận trọng do Tổng thống Donald Trump đưa ra trên Twitter, trong đó ông chủ Nhà Trắng nói rằng các tên lửa của Mỹ chuẩn bị bay về phía Syria. Sau tuyên bố này, chính quyền Trump buộc phải tìm cách tập hợp sự giúp đỡ của đồng minh. Nhà lãnh đạo Mỹ rất cần những quốc gia ủng hộ phía sau, đặc biệt là khi ông không có ý định xin ý kiến Quốc hội trước khi hành động với Syria.
Đứng trước lời kêu gọi của Mỹ, Thủ tướng Anh Theresa May không thể từ chối, vì trước đó chính Tổng thống Trump là người đã ủng hộ mạnh mẽ nhà lãnh đạo Anh trong vụ việc liên quan tới cựu điệp viên Nga Sergei Skripal nghi bị đầu độc hồi tháng 3. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng đang xây dựng mối quan hệ gần gũi với Tổng thống Trump hơn bất kỳ nhà lãnh đạo châu Âu nào khác. Ngoài ra, ông Macron cũng muốn được nhìn nhận như một nhà lãnh đạo có khả năng xây dựng chính sách đối ngoại.
Đối với Thủ tướng Merkel, bà luôn phải “vất vả” tìm cách hòa hợp với Tổng thống Trump và không giấu giếm được sự bất bình đối với chính sách của nhà lãnh đạo Mỹ. Việc các nước đồng ý đưa máy bay chiến đấu tham gia cuộc không kích của Mỹ tại Syria là cách “tương đối ít tốn kém” để lấy lòng ông Trump. Trên thực tế, Tổng thống Trump cũng dành những lời khen ngợi cho Anh và Pháp khi đồng hành nhiệt tình bên cạnh ông. Trong khi đó, Thủ tướng Đức chấp nhận bỏ qua cơ hội này.
Bản đồ chỉ vị trí tấn công của các tàu và máy bay của Mỹ, Anh, Pháp trong cuộc không kích ngày 14/4 (Ảnh: AP)
Việc không trực tiếp tham gia vào cuộc không kích cùng Mỹ, Anh và Pháp, trong đó nhắm mục tiêu tới các lực lượng Syria với sự hậu thuẫn của Nga, cho phép Đức làm tốt vai trò của một bên trung gian hòa giải với các biện pháp ngoại giao, theo DW. Liên Hợp Quốc rõ ràng khó có thể thực hiện được vai trò trung gian này khi cả Anh, Pháp,...