TS. Nguyễn Văn Bộ, nguyên Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) chia sẻ như thế bên lề Diễn đàn Quốc gia lần thứ nhất bàn Giải pháp phát triển nông nghiệp hữu cơ (NNHC), tổ chức tại TP.HCM ngày 27.12.
Diễn đàn Quốc gia lần thứ nhất mong muốn tìm giải pháp phát triển bền vững cho nông nghiệp hữu cơ hiện nay. Ảnh Nguyên Vỹ
Theo TS. Nguyễn Văn Bộ, nông nghiệp trong nước có nhiều phương thức canh tác nhưng sợ nhất là chạy theo phong trào. Đã có nhiều bài học, làm VietGAP cũng chạy theo phong trào; làm công nghệ cao cũng chạy theo phong trào; mới đây nhất là cách mạng 4.0 trong nông nghiệp cũng vậy.
Nhiều ý kiến đồng ý rằng NNHC là xu hướng quan trọng trong bối cảnh đề cao an toàn thực phẩm. Nhưng phải hiểu chính xác NNHC là thế nào và làm như thế nào ở Việt Nam thì phải nghiên cứu kỹ lưỡng.
Theo kinh nghiệm quan sát của bản thân, TS. Bộ đưa ra các trường hợp: nhà nước đầu tư và quản lý thì thất bại 100%; nhà nước đầu tư và doanh nghiệp quản lý thì thành công 50%; doanh nghiệp đầu tư và tự quản lý, nhà nước chỉ hỗ trợ chính sách thì thành công vì bản thân doanh nghiệp tự biết họ cần gì và phải làm gì.
Nhu cầu tiêu thụ thực phẩm hữu cơ hiện nay còn rất lớn. Ảnh: Nguyên Vỹ
Đưa ra ví dụ công ty Mía đường Lam Sơn đầu tư cho nông dân trồng mía. Đến khi thu hoạch thì nhà máy khác trả giá cao hơn dù không hề đầu tư gì trước đó, thế là nông dân “bẻ kèo” hợp đồng mà không ai quản lý được. Những trường hợp tương tự như thế không hiếm gặp.
Thêm một lưu ý nữa, Chính phủ thực hiện gói hỗ trợ 100 nghìn tỷ đồng để làm nông nghiệp công nghệ cao. Nhưng ai dám khẳng định người đứng ra vay vốn sẽ làm công nghệ cao thật hay đội lốt nhà đầu tư để lấy đất của dân. Lấy đất xong, họ lại chuyển đổi công năng sử dụng đất không đúng mục đích ban đầu thì chỉ có chết nông dân.
“Từ những trường hợp như thế, không khéo phải thêm 1 nhà nữa là nhà tù. Ai hỗ trợ cho doanh nghiệp khi họ đổ hết vốn vào đầu tư ban đầu rồi bị hớt tay trên. Chúng ta thực chất không cần 4 nhà như khẩu hiệu lâu nay”, TS. Bộ nói.
Việc sản xuất nông nghiệp hữu cơ hiện nay được đánh giá còn ít cơ hội mà khó khăn, thách thức thì nhiều. Ảnh: Nguyên Vỹ
Theo đó, nguyên Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp cho rằng, thực chất chỉ cần 2 nhà: doanh nghiệp và nông dân hoặc đại diện nông dân là HTX, còn nhà nước hỗ trợ chính sách. Doanh nghiệp cần nhà khoa học nào, tự họ tìm đến theo đúng nhu cầu.
“Ngân hàng cũng vậy. Ai làm đúng tiêu chí, ngân hàng sẽ cho vay vốn, nhà nước hỗ trợ lãi suất....