Ở phía Đông dãy núi Trường Sơn, tỉnh Quảng Nam, có một cộng đồng người Mường sinh sống. Họ quần tụ bên những căn nhà sàn, nép mình bên vách núi.
 |
| Vợ chồng ông già Mướp, người khai sinh làng Mường ở Quảng Nam. Ảnh: Đắc Thành. |
Trong căn nhà sàn ở thôn 5 xã Trà Giang, ông Bùi Văn Mướp nhớ lại, năm 1987 ông từ quê nhà xã Miền Đồi (Lạc Sơn, Hòa Bình) đến Quảng Nam thăm người thân sống ở huyện miền núi Bắc Trà My. Những ngày ở đây, ông theo chân người dân bản địa lên rừng, ra suối ngắm cảnh.
Khi qua thung lũng cỏ tranh rậm rạp, bốn phía rừng bao phủ, nước chảy quanh năm, ông nảy sinh ý tưởng đưa gia đình vào ở - cách quê hương cả nghìn cây số. Nghe chồng bàn chuyện vào Quảng Nam, bà Bùi Thị Vũ nói "ông ăn phải bùa mê, thuốc lú mà bỏ quê ra đi". Ông phân bua rằng xứ mình đất đai chật chội, cuộc sống đói khổ, “miền đất hứa” địa thế đẹp, đất đai rộng rãi.
“Đói có rau trên rừng, thức ăn dưới suối, còn lương thực cải tạo thung lũng trồng lúa tha hồ ăn. Vùng đất này có nhiều sản vật bán tăng thu nhập, trang trải cuộc sống”, người đàn ông 60 tuổi nhớ lại.
Dân làng hoài nghi ông Mướp điên khùng, nhiều người ra sức ngăn cản, cảnh báo ông sẽ bị xua đuổi ở vùng đất mới. Bỏ ngoài tai, ông Mướp bán căn nhà với tài sản được 7.000 đồng, gia đình năm người dắt díu nhau cùng xoong nồi, chén, bát, một bao lúa giống đến đất khách.
Gia đình ông Mướp đến vùng đất ven sông Trường, xã Trà Giang dựng lều ở. Những ngày đầu, thức ăn là rau rừng, cá bắt dưới sông suối, thịt săn bắt trong rừng, lương thực mua. Sau ba năm, cả gia đình ngày đêm chinh phục vùng đất cỏ tranh thành đồng ruộng bậc thang trù phú, nước dẫn trên núi xuống quanh năm. Tài sản của ông bà có hơn một hécta canh tác lúa, khoai sắn.
Để cải thiện cuộc sống, ông đào ao nuôi cá, quanh vườn trồng rau quả. Hết mùa sản xuất, cả gia đình lên rừng thu lượm sản vật đem bán. Đầu năm 1993, cuộc sống ổn định, ông bà gom được ít tiền đưa các con về lại thăm quê cũ. Ông mời người thân, xóm làng có dịp vào thăm nhà ông.
 |
| Ruộng đồng bạc thang của người Mường xanh tốt. Ảnh: Đắc Thành. |
Nhiều người trong xã Miền Đồi nhận lời vào thăm. Họ ngạc nhiên khi thấy vùng đất ông...