Sinh ra trong gia đình thuần nông có 8 anh chị em, ông Phạm Văn Hát (Tứ Kỳ, Hải Dương) phải nghỉ học từ lớp 7 để phụ giúp gia đình. Khi đó, cậu bé Hát khi được gửi vào học nghề ở 1 xưởng cơ khí.
Để có thêm thu nhập, năm 2007, ông Hát thuê 3 hec-ta đất để trồng rau an toàn nhưng vì “non” kinh nghiệm, không tìm được đầu ra cho sản phẩm, ông Hát và gia đình lâm cảnh nợ nần với số tiền hơn 3 tỷ. “Lúc đó tôi nghĩ, với số nợ này có lẽ đến đời con may ra mới trả hết được”- ông Hát nói.
Không chịu cảnh nghè khó, ông Hát vay thêm tiền bạn bè, người thân để xuất khẩu lao động sang Isarel vừa làm trả nợ vừa học cách trồng rau an toàn. Ngày đầu làm việc trên cánh đồng rộng hàng trăm hec-ta, mọi thứ hoạt động bằng máy móc còn ông Hát vẫn phải cuốc đất và đi theo xe kéo phân.
Khi gặp chủ lao động, ông Hát lấy gậy vẽ vài nét nguệch ngoạc lên nên đất. “Họ rất thông minh, hiểu ngay ý tôi muốn chế cái máy để tăng năng suất lao động. Họ cho tôi giấy, thước kẻ, bút để vẽ ý tưởng. Tôi giao tiếp với họ chủ yếu nhờ công cụ dịch của Google” – ông Hát nói.
Sau nhiều ngày tháng làm việc miệt mài, ông Hát hoàn thiện thiết bị rải phân tự động. “Ông chủ rất vui và lấy bình sơn xịt lên máy dòng chữ “máy của Hát”. Sau đó, máy được nhiều người tìm mua, ông chủ người Isarel đã bán bản quyền máy và thu về 4 tỷ, ông Hát được thưởng 200 triệu”- ông Hát kể.
Ông Hát bên chiếc máy gieo hạt xuất khẩu đi 14 quốc gia.
Những ngày sau, ông Hát sáng chế ra nhiều loại máy khác giúp ích cho trang trại. Làm tốt, ông Hát được đề nghị ở lại làm việc lâu dài nhưng từ chối. “Tôi sang nước họ làm thuê nhưng không học được gì cả, chủ lại làm giàu từ những cỗ máy mình tạo ra. Vì thế, tôi nên quyết định về nước, mở xưởng chế tạo máy, kinh doanh để trả nợ” – ông Hát nói.
Về quê, ông Hát bỏ tiền túi đầu tư vào việc sáng chế máy móc phục vụ nông nghiệp. “Tôi đã làm những thứ không ra tiền khiến gia đình lục đục, vợ chồng cãi nhau như cơm bữa. Số tiền ít ỏi trong gia đình lần lượt không cánh mà bay” – ông Hát chia sẻ.
Lận đận nhiều năm, đến 2012, ông Hát tình cờ nhận được đơn đặt hàng sáng chế chiếc máy gieo hạt tự động. Sau gần một năm nghiên cứu và thực nghiệm, ông Hát đã chế tạo thành công robot đặt hạt tự động. Robot nặng 20 kg có khả năng gieo các loạt hạt rau, mỗi lần gieo 40 hạt/luống, khoảng cách 3-4 cm, tiết kiệm từ 20% đến 30% hạt giống so với phương pháp thủ công, giúp nông dân giảm chi phí đầu tư tới 600.000 đồng một sào. Nhờ giá bán rẻ, robot này trở thành “vị cứu tinh” giúp gia đình ông Hát trả được dần số tiền...