Với những thành tích xuất sắc trong sự nghiệp của mình, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Vân Khánh, Trưởng Bộ môn Bệnh học phân tử, Khoa Kỹ thuật Y học; Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Gen - Protein, Đại học Y Hà Nội vinh dự là một trong hai nữ khoa học tiêu biểu được nhận Giải thưởng Kovalevskaia năm 2018.
Giải mã những căn bệnh hiểm nghèo Phó giáo sư, Tiến sỹ Trần Vân Khánh (giữa) tại phòng nghiên cứu. Ảnh: Phương Hoa/TTXVN |
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Vân Khánh sinh năm 1973, trong một gia đình có truyền thống làm thầy thuốc. Ngay từ nhỏ, chị đã được tiếp xúc với nhiều bệnh nhân mắc những căn bệnh hiểm nghèo nên quyết tâm trở thành bác sĩ. Với niềm đam mê nghề nghiệp, tốt nghiệp Đại học Y Hà Nội năm 1999, chị về công tác tại Viện Công nghệ Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam để tiếp tục nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực sinh học phân tử.
Thời gian làm việc tại đây, chị có cơ hội tiếp cận, nghiên cứu về một số đột biến trong bệnh lý di truyền - một lĩnh vực còn khá mới mẻ ở Việt Nam. Theo lý giải của giới chuyên môn, tỷ lệ mắc bệnh lý di truyền không cao như các bệnh lý ung thư, tim mạch hay các bệnh lý truyền nhiễm khác nhưng khi bố mẹ mang trong mình căn bệnh nào đó, khả năng di truyền sang con là rất cao, trở thành nỗi bất hạnh và gánh nặng rất lớn cho gia đình và cả xã hội. Nhiều trường hợp, những đứa trẻ sinh ra không được bao lâu đã phải lìa đời, hoặc chịu đau đớn, khổ sở suốt đời.
Với mong muốn tìm ra phương pháp hữu hiệu ngăn chặn kịp thời mầm bệnh, giúp các gia đình tránh được những bất hạnh trong tương lai, Bác sỹ Trần Vân Khánh quyết định sang Nhật Bản làm nghiên cứu sinh và tập trung vào đề tài “Cơ chế bệnh sinh và điều trị bệnh ở mức độ phân tử đối với bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne”. Đây là một trong những bệnh lý di truyền phổ biến nhất ở Việt Nam cũng như trên thế giới với tần suất mắc bệnh 1/3.500 trẻ... Hầu hết những trẻ mắc bệnh này đều có dấu hiệu suy cơ và tiến triển ngày càng nặng, cuối cùng dẫn đến tàn phế, mất khả năng đi lại ở tuổi 12 và thường tử vong ở lứa tuổi 20 do tổn thương cơ tim và rối loạn hô hấp…
Thành công với nghiên cứu cơ chế bệnh sinh và điều trị bệnh ở mức độ phân tử đối với bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne, năm 2006, chị về nước và công tác tại Trung tâm Nghiên cứu Gen – Protein, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Năm 2012, đề tài “Nghiên cứu xây dựng quy trình điều trị gen cho bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne” được Hội đồng Khoa học Bộ Khoa học và Công nghệ đánh giá cao và nghiệm thu ở mức xuất sắc. Kết quả nghiên cứu nổi bật của đề tài đã được công bố trên hai tạp chí khoa học có uy tín trên thế giới và 6 bài trên tạp chí khoa học đầu ngành trong nước. 10 năm trở lại đây, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Vân Khánh đã chủ trì, tham gia thực hiện 29 đề tài cấp Nhà nước và cấp Bộ, công bố 170 bài báo khoa học trong và ngoài nước, trong đó 21 bài báo đăng trên tạp chí khoa học quốc tế; 149 bài được công bố trên các tạp chí khoa học có uy tín trong nước.
Giáo sư, Tiến sỹ Tạ Thành Văn, Phó Hiệu Trưởng Trường Đại học Y Hà Nội cho biết, lĩnh vực nghiên cứu của Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Vân Khánh chủ yếu đề cập đến lĩnh vực bệnh học phân tử, nhằm giúp chẩn đoán sớm, chẩn đoán trước sinh, định hướng điều trị can thiệp, giúp các bác sĩ lâm sàng tiên lượng các thể bệnh này. Những...